1. Bao tiêu lúa là gì?
Bao tiêu lúa trong chương trình liên kết là hình thức hợp tác giữa doanh nghiệp hợp tác xã và nông dân trong sản xuất lúa gạo chất lượng cao. Trong đó doanh nghiệp cam kết hỗ trợ thu mua toàn bộ sản lượng lúa mà nông dân canh tác sản xuất theo quy trình, tiêu chuẩn đã thỏa thuận
Mục tiêu là giúp nông dân ổn định thu nhập, giảm rủi ro “được mùa mất giá”, đồng thời doanh nghiệp có nguồn nguyên liệu chất lượng, truy xuất rõ ràng.
2. Lợi ích của mô hình bao tiêu lúa
a. Đối với nông dân
- Đảm bảo đầu ra, không lo bị ép giá hay “bỏ hàng”.
- Giá thu mua ổn định, hạn chế rủi ro khi thị trường biến động.
- Được hỗ trợ kỹ thuật, vật tư, giống chất lượng cao.
- Tăng năng suất – chất lượng hạt lúa, mở rộng cơ hội tiếp cận thị trường xuất khẩu.
b. Đối với doanh nghiệp
- Chủ động nguồn nguyên liệu ổn định, chất lượng đồng đều.
- Dễ dàng kiểm soát quy trình sản xuất – truy xuất nguồn gốc, phục vụ xuất khẩu.
- Xây dựng thương hiệu vùng nguyên liệu sạch, bền vững.
3. So sánh mô hình bao tiêu và sản xuất tự phát
| Tiêu chí | Bao tiêu (liên kết) | Sản xuất tự phát |
| Đầu ra | Có hợp đồng thu mua, đảm bảo tiêu thụ | Phụ thuộc thị trường, dễ bị ép giá |
| Giá cả | Ổn định, có giá bảo đảm | Biến động mạnh, khó lường |
| Kỹ thuật canh tác | Theo hướng dẫn kỹ sư, đạt tiêu chuẩn an toàn | Mạnh ai nấy làm, chất lượng không đồng đều |
| Chi phí sản xuất | Có thể được hỗ trợ vật tư, giảm chi phí đầu vào | Tự lo toàn bộ chi phí, dễ mua vật tư kém chất lượng |
| Chất lượng sản phẩm | Đồng nhất, đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu | Không đồng đều, khó đáp ứng đơn hàng lớn |
| Rủi ro | Thấp – được bảo đảm đầu ra | Cao – dễ thua lỗ khi giá rớt |
| Tác động lâu dài | Hướng đến sản xuất bền vững, liên kết chuỗi | Ngắn hạn, manh mún, khó mở rộng quy mô |
4. Vì sao nên chuyển sang mô hình liên kết – bao tiêu?
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, giá vật tư tăng cao và thị trường gạo xuất khẩu ngày càng yêu cầu chất lượng, truy xuất nguồn gốc, mô hình bao tiêu chính là bước đi chiến lược để:
- Xây dựng chuỗi giá trị lúa gạo bền vững, nâng cao thu nhập cho nông dân.
- Giúp nông dân an tâm sản xuất, không còn cảnh bán đổ bán tháo.
- Doanh nghiệp cũng có nguồn nguyên liệu ổn định, đảm bảo chất lượng cho xuất khẩu.
Đây chính là hướng đi đang được nhiều địa phương và doanh nghiệp như Đức Thành, Lúa Vàng Việt… triển khai mạnh mẽ.
- Tổ liên kết Đức Thành – Lúa Vàng Việt, cung cấp vật tư và bao tiêu lúa ở Tây Ninh
Công ty TNHH Đức Thành – Cung cấp vật tư nông nghiệp, giống lúa, phân bón và thuốc bảo vệ thực vật. Đồng thời, công ty cũng hỗ trợ kỹ thuật canh tác cho bà con nông dân.
Công ty Lúa Vàng Việt cùng các hợp tác xã (HTX) và tổ hợp tác (THT) – Đảm nhận vai trò thu mua lúa sau thu hoạch, đảm bảo ổn định giá trị và đầu ra cho sản phẩm của bà con nông dân.
Nông dân – thuộc các hợp tác xã, có vai trò canh tác lúa theo quy trình và yêu cầu quy định mà dự án đưa ra từ đầu.
A. Những thành tựu tiêu biểu của tổ liên kết Đức Thành – Lúa Vàng Việt
Năm 2022, “Tổ liên kết bao tiêu Lúa Vàng Việt – Đức Thành” là dự án lúa quy mô cấp tỉnh đầu tiên được tỉnh Tây Ninh phê duyệt với diện tích 2020,2 hecta, 4 hợp tác xã và 12 tổ sản xuất tham gia, với tổng 760 hộ nông dân.
Bên cạnh đó, công ty Đức Thành còn triển khai một dự án khác liên quan tới canh tác và bao tiêu lúa tại tỉnh Tây Ninh. Đó là dự án liên kết bao tiêu ST25 vụ Đông Xuân 2024 -2025, dự án đã đạt được những chỉ số đáng khích lệ như sau:
- Năng suất ST25 cao nhất/ dự án: 11.9 tấn/ha;
- Lợi nhuận ST25 thấp nhất/ dự án: 39 triệu đồng/ha;
- Lợi nhuận ST25 cao nhất/ dự án: 78 triệu đồng/ha;
B. Liên kết sản xuất, tiêu thụ lúa theo tiêu chuẩn EU:
Ngoài ra, vụ Thu Đông năm 2025, Chương trình Liên kết sản xuất, tiêu thụ lúa theo tiêu chuẩn EU tại xã Hưng Điền, tỉnh Tây Ninh do Công ty Đức Thành phối hợp cùng với Công ty Công Thành Út Hạnh và HTX Như Ý triển khai.
Với tổng diện tích thực hiện là 16 ha, chương trình “Liên kết sản xuất, tiêu thụ lúa theo tiêu chuẩn EU” đã gieo trồng giống lúa ST25 với khả năng chống chịu mặn và một số sâu bệnh tốt, phù hợp với điều kiện canh tác đa dạng.
Chương trình Liên kết sản xuất, tiêu thụ lúa theo tiêu chuẩn EU được thực hiện nhằm đem lại các giá trị ưu tú sau:
- Hỗ trợ nông dân canh tác theo quy trình an toàn, bền vững;
- Bao tiêu sản phẩm ổn định, giá tốt hơn thị trường;
- Tạo nguồn lúa gạo chất lượng cao, phục vụ xuất khẩu sang thị trường châu Âu;
- Đây là bước đi quan trọng trong việc xây dựng chuỗi giá trị nông sản bền vững, nâng cao vị thế hạt gạo Việt Nam.
6. Kết luận
Mô hình bao tiêu lúa trong chương trình liên kết Đức Thành – Lúa Vàng Việt tại Tây Ninh không chỉ giúp nông dân yên tâm sản xuất mà còn góp phần nâng tầm hạt gạo Việt. Khi các bên cùng đồng hành – cùng chia sẻ lợi ích, chuỗi giá trị nông nghiệp Việt Nam sẽ phát triển bền vững hơn, tránh cảnh “được mùa rớt giá”, “cung vượt cầu”.
