Giai đoạn trổ là bước ngoặt quan trọng trong quá trình sinh trưởng của cây lúa, ảnh hưởng trực tiếp đến tỷ lệ hạt chắc, năng suất và chất lượng gạo. Việc chăm sóc đúng kỹ thuật trong thời điểm này là điều kiện then chốt để đạt vụ mùa bội thu. Bài viết dưới đây cung cấp hướng dẫn đầy đủ và chi tiết nhất giúp bà con quản lý tốt các yếu tố dinh dưỡng, sâu bệnh và quá trình nuôi hạt trong giai đoạn trổ.
Giai đoạn làm đòng – điều kiện tiên quyết để bông lúa khỏe, gié dài, nhiều hạt
Giai đoạn làm đòng bắt đầu từ 45–55 ngày sau sạ, tùy giống lúa. Đây là thời điểm cây lúa chuẩn bị hình thành bông bên trong bẹ lá.
Đặc điểm nhận biết lúa đang làm đòng:
- Lá đòng dựng đứng
- Có “thắt eo” đầu lá
- Khi bóp bẹ thấy cứng (“tim đèn” – dấu hiệu đòng đã hình thành bên trong)
Vai trò của dinh dưỡng lúc này:
- Kali: Giúp bông phát triển dài, cứng cáp, chống đổ ngã
- Bo – Kẽm – Amino Axit: Tăng khả năng phân hóa mầm hoa, ra đòng đồng loạt
- Hạn chế đạm (Nitơ): Tránh làm mềm cây, kéo dài thời gian sinh trưởng
Khuyến nghị kỹ thuật:
- Thăm đồng hằng ngày để xác định thời điểm bón phân “đón đòng”
- Phun bổ sung phân bón lá chứa Kali + Bo + Amino axit
- Tưới đủ ẩm, tránh ruộng quá khô hoặc ngập sâu
Giai đoạn trổ bông – bảo vệ lá đòng, phòng bệnh
Lúa trổ bông là giai đoạn cực kỳ mẫn cảm, dễ bị ảnh hưởng bởi thời tiết bất lợi, thiếu dưỡng chất và sâu bệnh nguy hiểm như đạo ôn, bạc lá, lem lép hạt.
Mục tiêu chăm sóc:
- Giữ xanh lá đòng lâu nhất có thể → tăng thời gian quang hợp, giúp hạt chắc, nặng
- Phòng bệnh đạo ôn cổ bông và các bệnh do nấm, vi khuẩn
- Tránh xáo trộn nước – phân – thuốc
Biện pháp chăm sóc hiệu quả:
- Ngưng bón phân đạm, tránh bón trễ
- Phun phòng bệnh trước trổ 5–7 ngày bằng thuốc đặc trị đạo ôn (Azoxystrobin, Fenoxanil…)
- Không phun thuốc khi trổ rộ, chỉ phun ở giai đoạn trước trổ và sau trổ đều
Giai đoạn nở hoa – giai đoạn then chốt để quyết định tỷ lệ hạt chắc, hạn chế lép
Sau khi trổ, lúa bắt đầu nở hoa theo trình tự từ đầu gié đến gốc bông, kéo dài trong khoảng 7–10 ngày. Hoa lúa nở rộ từ 8–9 giờ sáng trong điều kiện nắng nhẹ, ẩm độ vừa.
Rủi ro thường gặp:
- Hoa nở muộn gặp thời tiết xấu (mưa, lạnh, thiếu ánh sáng) dễ không thụ tinh → hạt lép
- Thiếu dinh dưỡng → hạt nhỏ, lép hoặc phôi kém phát triển
Kỹ thuật hỗ trợ:
- Duy trì nước ổn định trong ruộng đến khi hết giai đoạn nở hoa
- Bổ sung vi lượng Bo – Zn để kích thích thụ phấn – thụ tinh
- Tránh xịt thuốc trừ sâu trong thời điểm hoa đang nở
Giai đoạn hạt chín – tích lũy tinh bột, tăng trọng lượng hạt, hoàn thiện chất lượng gạo
Giai đoạn hạt bắt đầu hình thành và trải qua ba giai đoạn chính
Chín sữa (5–7 ngày sau trổ)
- Hạt mềm, trắng đục, chứa tinh bột dạng sữa
- Trọng lượng hạt tăng nhanh, đạt 75–80% tổng trọng lượng
Chín sáp
- Tinh bột đặc dần, hạt bắt đầu cứng
- Màu trấu chuyển từ xanh sang vàng
Chín hoàn toàn
- Vỏ trấu vàng nhạt, hạt cứng, chắc, khô
- Hạt đạt trọng lượng tối đa, sẵn sàng thu hoạch
Lưu ý: Không để lúa quá chín → dễ rụng, thất thoát, chất lượng gạo giảm.
Quản lý sâu bệnh hiệu quả trong suốt giai đoạn trổ – chín
- Bệnh đạo ôn cổ bông:
- Gây lép trắng, bông gãy → phòng bằng thuốc có hoạt chất: Azoxystrobin, Fenoxanil, Isoprothiolane Phun 5–7 ngày trước trổ và sau trổ đều
- Bệnh lem lép hạt:
- Làm hạt thâm đen, giảm chất lượng gạo Phun UPPER 400SC 2 lần: trổ lẹt xẹt & cong trái me
- Vàng lá chín sớm:
- Gây bông ngắn, lép Dùng Rubbercare 720WP (Metalaxyl-M + Mancozeb) khi phát hiện
- Sâu cuốn lá:
- Cắt giảm khả năng quang hợp Dùng Fenitrothion, Cartap, Isocloseram khi mật độ cao
- Rầy nâu, rầy lưng trắng:
- Hút nhựa, gây bệnh virus nguy hiểm Phun Thiamethoxam, Dinotefuran, Triflumezopyrim khi mật độ >18 con/bụi
Kết luận: Quản lý tốt giai đoạn trổ – chìa khóa cho vụ mùa thắng lợi
Chăm sóc lúa đúng kỹ thuật trong giai đoạn làm đòng – trổ – nở hoa – nuôi hạt sẽ giúp:
- · Tăng tỷ lệ hạt chắc, hạt nặng
- · Hạn chế tối đa tình trạng lép, gãy cổ bông, hư hại do sâu bệnh
- · Duy trì lá đòng xanh lâu → kéo dài quang hợp, giúp gạo ngon và năng suất cao
Đây là giai đoạn không thể lơ là, quyết định phần lớn đến hiệu quả kinh tế của cả vụ mùa.
Liên Hệ & Hợp Tác
Để được tư vấn thêm hoặc đặt hàng sản phẩm liên quan đến các sản phẩm phân bón, thuốc bảo vệ thực vật sinh học, bà con vui lòng gọi: 0933 921 349 Hoặc inbox Fanpage: Đức Thành Group để được hỗ trợ kỹ thuật.
Hiện nay, Phân bón & Thuốc BVTV Đức Thành đang mở rộng hệ thống đại lý trên toàn quốc với chính sách chiết khấu – hỗ trợ kỹ thuật và truyền thông – đào tạo sản phẩm.
Quý đối tác có nhu cầu hợp tác, xin vui lòng liên hệ: Hotline 0933 921 349 Đội ngũ chúng tôi sẵn sàng tư vấn miễn phí và đồng hành cùng bạn xây dựng hệ thống phân phối bền vững.
